1. Przez zmiany strukturalne wewnątrz piór odbijane są niebieskie promienie.
2. Brązowa feomelanina, w szczególności w obrzeżach piór, jednak również melanina powierzchniowa zostaje poddana działaniu, jest wypierana, mniej widoczna. Dopiero po upierzeniu młodych pojawia się niebieski faktor. Hodowcy, którzy od lat zajmują się tym zjawiskiem w swojej hodowli, maja z pewnością doświadczenie w przewidywaniu niebieskiego faktora już u młodych upierzonych, kiedy dokładnie obserwują swoje młode ptaki.
3. Kolory lipochromów pod wpływem niebieskiego faktora ulegają zmianie z żółtego do cytrynowożółtego.

Niebieski faktor może więc mieć wpływ zarówno na wygląd kolorów lipochromów jak również na ukształtowanie się melaniny. Jako niebieski faktor określa się zróżnicowane oddziaływania |Ęa zabarwienie upierzenia. Nie przyczynia się to naturalnie do jednoznacznych wyjaśnień.

POD MIKROSKOPEM ELKTRONOWYM: Kolory melaniny

Natykając się na pojęcie feomelaniny, należy zaznaczyć, że do tej dziedziny należy również eumelanina. U F.H.M. Kop (w języku niderlandzkim) przytoczony został do tego następujący opis: Eumelanina składa się z czarnych lub brązowych kryształów pigmentów w kształcie laseczek. Czarne kryształy są największymi, ok. 0,003 mm długości i 0,0008 mm grube. Brązowe kryształy eumelaniny mają około 0,001 mm długości i 0,0004 mm grubości. Dowodzą tego badania przeprowadzone pod mikroskopem elektronowym. W skórze i w oczach występuje tylko eumelanina, żadnej feomelaniny - tak możemy tam przeczytać. Upierzenie spodnie (podupierzenie) zawiera jedynie eumelaninę i jest w inny sposób poddane oddziaływaniu przez różne mutacje kolorów niż widoczne konturowe upierzenie. W przeciwieństwie do upierzenia zarysowanego (klatka piersiowa, plecy itd.) nie powinien się w upierzeniu dużym (skrzydła, ogon) znaleźć niebieski faktor. Feomelanina składa się z okrągłych kryształów pigmentowych o średnicy/ ok. 0,008 mm w różnych odcieniach brązu. Występuje wyłącznie w obrzeżach piór i jest odpowiedzialna za tzw. Okalanie. Całkiem inny jest również podział w eumelaninie: melanina rysunkowa i feomelanina: melanina okalająca.

Rzucający się w oczy jest fakt, że wszystkie te możliwe oddziaływania przypisywane są intensywnym typom naszych kanarków- nie siwkom(siwymi kanarkom) i w ogóle nie mozaiką. Faktor intensywny sklasyfikowany jest jako faktor wypierający "brąz". Brązowe upierzenie okalające u intensywnych czarnych ptaków lub intensywnych agatowych ptaków n.p. pojawia się węższe niż u ptaków szarych i zdarza się, że jest prawie niezauważalne.

FAKTOR NIEBIESKI - "rodzaj gry"

Od kilku lat pojawia się u mozaik, a wprawdzie u mozaik melaninowych - w szczególności u mozaik agatowych, zjawisko, które za granicą jest określane jako niebieski/aktor. Feomelanina w obrzeżach upierzenia konturowego, n.p. u mozaik - które nie są bynajmniej intensywnymi ptakami - ulega zmianie tak, że często krytykowane brązowe upierzenie okalające znika. W szczególności mozaiki agatowe - tu przede wszystkim kury "zabarwione brązową feomelaniną - działają w harmonii z tym faktorem, który za granicą jest również określany jako niebieski faktor, szaro -srebrny. Ten, oddziałujący na brązową feomelaninę faktor, wypiera tę właśnie melaninę. Jednak w tych miejscach nie powstaje żadna strefa uwolniona od melaniny, lecz pojawia się tu melanina, która wygląda szarzej. Zjawisko to jest tym, które my obserwatorzy możemy całkiem jednoznacznie stwierdzić. Czy ten "faktor", który wywołuje te zmiany powinno się również nazwać niebieskim faktorem to już inna sprawa.

Już w 1967r. Herman Yerkamp pisał w swojej książce "Handleiding voor de kleurkanarie-kweker" w rozdziale o "Wypieraniu brązu", że feomelaniną z obrzeży piór jest wypierana razem z niebieskim faktorem, a w tym miejscu pojawia się czarna melanina. Obojętnie jaki się ma stosunek do takich teorii, my, obserwatorzy mozaik melaninowych, obserwujemy: można powiedzieć, że istnieją dwa kierunki- z jednej strony mozaiki, które posiadają mniejsze lub większe zabrązowienie obrzeżnych części upierzenia konturowego, z drugiej strony mozaiki, które są całkowitym przeciwieństwem. U nich widzimy w miejscu brązowych obrzeży również melaninę, niewątpliwie wygląda ona jednak wg grupy kolorów na szarą. Hodowcy w wielu miejscach pracują intensywnie nad tym tematem. Nie mówią wprawdzie o niebieskim faktorze, lecz ich celem jest "bez brązowych pasm". Ten ukazujący się jaśniej rysunek melaniny razem ze strefami tłustego koloru mozaik stawia te ptaki wobec mozaik z dużym "udziałem brązu" na przedzie. Tego zjawiska nie można wyjaśniać tylko za pomocą selekcji/wyboru hodowli na ptakach z mniejszą ilością brązowego opasmowania. Taka selekcja, a więc selekcja wyboru na hodowli z możliwie najmniejszą ilością brązowych obrzeży upierzenia konturowego- przynosiła ciągle młode, u których pojawiała się reszta takiego brązowego opasmowania, przynaj umiej jeśli były to siwki(siwe ptaki). Takie specjalistyczne pytania są tymi, które koniecznie muszą zostać wyjaśnione na spotkaniach specjalnego klubu- mówi klub mozaik: skomplikowany temat niebieskiego faktora nie powinniśmy spuszczać z oczu, lecz wspierać tam, gdzie ma najkorzystniejszy wpływ na wygląd naszych kanarków, jednak unikać go przy zestawianiu par hodowlanych, gdzie może on wywierać negatywne działanie na określone gatunki.

WSKAZANE DALSZE BADANIA

Sposób dziedziczenia opisanego przez nestora Henniger słabego niebieskiego faktora jest wolno-pośredni, podczas gdy sposób dziedziczenia stwierdzonego u mozaik melaninowych niebieskiego faktora został opisany jako wolno-recesyjny. Również w odniesieniu do sposobu dziedziczenia należałoby tu podać różnicę. Jak długo nie zostaną, przedstawione żadne badania pod mikroskopem elektronowym, tak długo możemy my obserwatorzy stwierdzać tylko skutki. W tej dziedzinie muszą być dostarczone naukowe badania wykonane przez fachowców.

Moje pisemne zapytanie Tinte Onsmann, z Holandii, która współpracuje m.in. z grupą MUTAVI, przyniosło odpowiedź, że dotychczas nie przedstawiono żadnych wyników badań naukowych. Włochy, gdzie od wielu lat są właśnie faworyzowane melaninowe mozaiki, błyszczały również na wielu międzynarodowych pokazach i wystawach światowych zawsze mozaikami bez brązowego opasmowania- z tym nazywanym przez nas nowym niebieskim faktorem. Ptaki z niebieskim faktorem- wg wcześniej podanych opisów byłyby to cytrynowo-żółte lub stalowo-niebieskie - lub także mozaiki bez brązowych obrzeży upierzenia konturowego nie zostaną tak szybko wystawione. Przy zestawianiu kolekcji powinniśmy również ten punkt uwzględnić jako kryterium wyboru, gdyż wiemy już, że niebieski faktor jako "stary" czy "nowy" ma ogromny wpływ na wygląd naszych ptaków.